Is Google Analytics illegaal? Wat met GA4 en wat zijn je alternatieven?

Om de bezoekersaantallen en bepaalde gedragingen van de bezoekers op je website te meten is Google Analytics een veelgebruikte tool. En misschien ook wel de meest gekende. Vraag een webontwikkelaar of marketeer om drie web analysetools op te sommen en 'Google Analytics' zal vaak als eerste over de lippen komen.

Als we kijken naar de cijfers van W3Techs, dan heeft Google Analytics (in juni 2022) een aandeel van 85,9%. Wist je dat Google Analytics al van 2005 bestaat? Veel hedendaagse websites gebruiken het dan ook al jaar en dag.

Is het gebruik van Google Analytics in strijd met de GDPR?

Begin januari 2022 werd door de Oostenrijkse privacytoezichthouder een GDPR bommetje gedropt onder Google Analytics. De tool stuur IP-adressen en cookiegegevens van gebruikers (website bezoekers) door naar de Verenigde Staten. Dat is volgens de privacytoezichthouder verboden onder de GDPR, want deze gegevens vallen volgens hun onder 'persoonlijke gegevens'. Maar als het gebruik van Google Analytics in Oostenrijk in strijd wordt gezien met de GDPR, dan kan dat voor heel Europa dezelfde gevolgen hebben. Ook de Nederlandse en Noorse toezichthouder stelden niet veel later dat er "mogelijk een verbod komt op het gebruik van Google Analytics".

Als reactie heeft Google een blogpost geschreven waar het een aantal manieren beschrijft om Google Analytics zo te configureren zodat men kan kiezen welke gegevens er verzamelt worden. De Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens heeft een handleiding uitgebracht voor het "privacyvriendelijk instellen van Google Analytics". Opvallen in die handleiding: momenteel (juni 2022) staat bovenaan in de handleiding een nota van 22/04/2022 "Let op: gebruik Google Analytics mogelijk binnenkort niet toegestaan".

In een andere blogpost schrijft Google dat Google Analytics 4 (de opvolger van Universal Analytics, wat zal stoppen op 1 juli 2023) geen IP-adressen meer zal verzamelen. Ook zal Google Analytics 4 geen cookies meer gebruiken. Daarmee lijkt het erop dat het gebruik van Google Analytics 4 wel voldoet aan de GDPR, momenteel is het nog afwachten wat de uitspraken van de privacytoezichthouders gaan zijn.

Waarom de geforceerde migratie naar Google Analytics 4?

Google pusht website eigenaren van Universal Analytics (wat in gebruik is sinds 2012) naar Google Analytics 4. Gebruikers hebben nog de tijd om over te stappen tot 1 juli 2023. Bij de overgang van het oude Universal Analytics naar Google Analytics 4, is er geen overdracht van gegevens mogelijk. Dus in Google Analytics 4 begin je 'met een lege doos'. Een migratie van de historische statistieken van je website zit er - voorlopig - niet in.

Google hoopt hiermee wellicht ook tegemoet te komen aan de eisen van de GDPR inzake het verzamelen van IP-adressen en het gebruik van cookies. Door het grote gebruik van cookie-blokkers en ad-blokkers, is het verzamelen van correcte statistieken in Universal Analytics ook niet meer mogelijk.

De complexiteit van Google Analytics 4

Een veelgehoorde negativiteit rondom het nieuwe Google Analytics 4 is de complexiteit. Waar Universal Analytics door de gemiddelde website eigenaar nog vrij goed begrijpbaar was, lijkt Google Analytics 4 gebouwd te zijn voor het profiel van 'data analist'. Met andere woorden: uitgebreid, maar zeer complex.

De gebruikersinterface in het nieuwe Google Analytics 4 is minder intuïtief in gebruik. Rapporten zijn niet hapklaar te gebruiken, maar moeten zelf gebouwd worden. Perfect voor data analisten en bedrijven wat zich focussen op de integratie van Google Analytics 4, maar een hel voor de kleine website eigenaren die gewoon willen weten hoeveel bezoekers hun website trekt.

Wat zijn de alternatieven?

Google Analytics is een zeer uitgebreid product. Misschien ook omdat het gratis is, is het wijdverspreid. Google gebruikt de verzamelde gegevens uiteraard om een profiel van je bezoekers aan te leggen om zo onder andere gericht advertenties te kunnen tonen.

Veel website eigenaren weten niet dat er ook eenvoudigere alternatieven zoals Matomo en Plausible beschikbaar zijn. Beide producten zijn trouwens open source, waardoor technische personen ze ook zelf op een eigen server kunnen installeren - maar dat moet niet. Wikipedia heeft ook een lijstje van tools wat je kan doornemen.

We focussen ons even op twee goede alternatieven: Matomo en Plausible. Wil je een voorsmaakje, dan kan je hier de demo's van Matomo en Plausible openen. Wat je direct zal opvallen, is de compleet andere interface van Matomo en Plausible.

Matomo is meer een full-blown tegenhanger van Google's Universal Analytics met tientallen uitgebreide rapporten en een verzameling van honderden statistieken. Plausible aan de andere kant, focust op eenvoud en gebruiksgemak.

Welk van beide alternatief voor jou ideaal is? Wil je veel data en spit je graag doorheen rapporten, kies dan voor Matomo. Wil je eenvoudig weten hoeveel bezoekers je hebt, waar zij vandaan komen, welke pagina's zij bezoeken enzovoort, kies dan voor Plausible.

Wat je volgende stappen kunnen zijn

Als je gebruik wilt blijven maken van Google's analytics tool, dan zal je de komende maanden de overstap moeten maken naar Google Analytics 4. Daar heb je nog wel even de tijd voor, dus doe niets overhaast. Omdat er geen migratie van data mogelijk is, raden we wel aan om de huidige Google Universal Analytics en Google Analytics 4 zo lang als mogelijk langs elkaar te draaien, zodat je Google Analytics 4 ook al gevuld geraakt. Daarnaast zal je tijd moeten vrijmaken om Google Analytics 4 te leren kennen en alle nodige rapporten te maken. Kom je er zelf niet uit, ga dan op zoek naar een gespecialiseerde partner wat je hierbij kan helpen.

Een andere piste wat je kan bewandelen, is om over te stappen naar een alternatieve oplossing zoals Matomo of Plausible. Matomo als je veel data wilt verzamelen en doorspitten, Plausible als je to-the-point en eenvoudig de meest essentiële data wilt zien.